Пул-кредит операциялари нима?

Пул-кредит сиёсати асосий операциялари

Марказий банк фаолиятининг асосий мақсади бўлган иқтисодиётда нархлар барқарорлигини таъминлашда трансмиссион механизм фоиз канали таъсирчанлигини ошириш мақсадида пул-кредит операциялари амалга оширилади.

Пул-кредит операциялари банк тизими умумий ликвидлигини тартибга солиш орқали қисқа муддатли фоиз ставкаларини бошқаришга йўналтирилган.

Марказий банк томонидан ушбу операциялар фоиз коридори механизми асосида амалга оширилади ва пул бозори фоиз ставкаларининг асосий ставкага нисбатан ±2 фоизлик коридорда шаклланишини таъминлайди.

Марказий банкнинг операцион механизми

Ликвидликни тақдим этиш операциялари

1. РЕПО аукциони – бу кредит ташкилотларидан қимматли қоғозларни марказий банк томонидан сотиб олиш ва кейинчалик уларни олдиндан белгиланган нархда маълум муддатдан кейин сотиш бўйича икки томонлама битим.

Марказий банк РЕПО ставкасини – асосий ставка даражасида белгилайди – бу ўз ўрнида РЕПО операциялари бўйича тақдим этилган маблағлар учун нарх ҳисобланади. Давлат қимматли қоғозлари ва Марказий банк облигациялари олди-сотди предмети ҳисобланади.

Маълумот учун “Ўзбекистон Республикасининг давлат қимматли қоғозлари билан РЕПО битимларини тузиш ва ижро этиш тартиби тўғрисидаги” Низом

2. Валютавий СВОП аукциони – олдиндан белгиланган валюта курс (форвард операцияси) бўйича маълум вақтдан кейин тескари операцияни амалга ошириш шарти билан икки томонлама валюта айирбошлаш операцияси (спот операцияси).

Форвард курсини ҳисоблашда миллий валютанинг қиймати сифатида Марказий банкнинг асосий ставкасидан фойдаланилади. Битим предмети хорижий валюта ҳисобланади.

3. Овернайт РЕПО ва Овернайт валютавий СВОП операциялари – бир кун муддатга “асосий ставка + 2%” ставкада мунтазам қўлланиладиган операциялар.

Ликвидликни жалб этиш операциялари

1. Марказий банк облигацияси – облигация эгаси томонидан белгиланган тартибда даромад олиш ҳуқуқини берувчи Марказий банк томонидан электрон шаклда эмиссия қилинадиган қимматли қоғозлар.

Маълумот учун “Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг облигациялар чиқариши ва муомалада бўлиши тўғрисидаги” Низом

2. Депозит аукционлари – Марказий банкнинг тижорат банкларидан депозитларга асосий ставка даражасида маблағларни жалб қилиш операциялари. Ушбу аукционлар 2022 йилнинг март ойидан бошлаб “тўлиқ қопланадиган ўзгармас фоиз ставкали” операциялар (fixed rate – “full allotment”) кўринишида амалга оширилмоқда.

Маълумот учун “Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг тижорат банклари билан депозит операцияларини амалга ошириш тартиби тўғрисидаги” Низом

3. Овернайт депозитлар – “асосий ставка - 2%” ставкаси бўйича 1 кун муддатга мунтазам фойдаланиладиган операциялар.